Minder banen in het middensegment

Technologische verandering leidt tot een hogere productiviteit en meer werkgelegenheid, waardoor de welvaart toeneemt. Maar niet voor iedereen. De opkomst van ICT heeft namelijk gezorgd voor een toename van loonongelijkheid tussen hoog- en laagopgeleiden. Ook is de werkgelegenheid voor middelbaaropgeleiden onder druk komen te staan. Dit blijkt uit het rapport Baanpolarisatie in Nederland van het CPB.

 

Robots kunnen (geautomatiseerd) werk overnemen - Foto: ANP 

De werkgelegenheid groeit zowel aan de bovenkant van de arbeidsmarkt, waar veel hoogopgeleiden werken, als aan de onderkant, waar veel lager opgeleiden werkzaam zijn. Het verschil tussen deze kanten is dat de lonen onder druk staan aan de onderkant, en juist stijgen aan de bovenkant. Hierdoor ontstaat een groter wordende loonkloof. 

In het middensegment daalt de werkgelegenheid. Waar de hoogopgeleiden profiteren van ICT tijdens het uitoefenen van hun beroep, neigen machines de banen van middelbaaropgeleiden over te nemen. Vooral routinematig werk kan ook door een machine worden gedaan. Veel middelbaaropgeleiden worden daardoor naar de onderkant van de arbeidsmarkt geduwd, waar meer banen zijn. De toename in werkgelegenheid gaat gepaard met druk op de lonen voor lager opgeleide Nederlanders. 

Beleid kan ervoor zorgen dat (een deel van) de middelbaaropgeleiden die hun baan verliezen, naar de bovenkant van de arbeidsmarkt kunnen doorstromen. Zo zouden deze werknemers omgeschoold kunnen worden. Ook zou het gunstig zijn als er meer aandacht komt voor analytische en interactieve vaardigheden in het onderwijs. 

De gesignaleerde trends lijken sterk op die in andere landen. Een belangrijke nuancering is dat de omvang van de trends op dit moment relatief klein is.